Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2013

Τρύγος 2013: Η άλλη όψη

Στην τελευταία μου ανάρτηση αναφέρθηκα στις καταστροφικές συνέπειες της χαλαζόπτωσης που τσάκισε τον αγροτικό κόσμο της κεντρικής Μακεδονίας και τις επιπτώσεις που είχε στον φετινό τρύγο. Ας δούμε όμως πως ζήσαμε εμείς τον φετινό τρύγο και τι εντυπώσεις μας άφησε.

Τα δεδομένα που είχαμε ήταν τα εξής. Το κομμάτι γύρω από το οινοποιείο είχε χτυπηθεί αρκετά. Είχαν χαθεί τσαμπιά και τα φύλλα ήταν σε άσχημη κατάσταση. Ο Παλιοκαλιάς είχε σαφώς μικρότερη ζημιά και υπήρχαν κατά κύριο λόγω τραυματισμένα τμήματα σε πολλά τσαμπιά. Επίσης και στα δύο αμπέλια υπήρχαν τσαμπιά που χτυπήθηκαν στο μίσχο χωρίς να σπάσουν με αποτέλεσμα να έχουν μία πλευρά με ρόγες που δεν τροφοδοτούνταν και μία με ρόγες που ωρίμασαν κανονικά!

Ρόγα ρόγα...
Ταινία διαλογής δεν υπάρχει διότι εννιά στις δέκα χρονιές παραλαμβάνουμε σταφύλι εξαιρετικής ποιότητας και όταν χρειαστεί διαλογή γίνεται στο αμπέλι την ώρα που κόβεται το τσαμπί. Βέβαια και ταινία να είχαμε την δουλειά που έκαναν όσοι ενεπλάκησαν δεν θα την έκανε καμία ταινία. Αυτό που αρχικά φαινόταν υπερβολικό σε όλους μας τελικά έγινε συνήθεια. Κάθε τσαμπί καθαρίστηκε εξονυχιστικά ρόγα ρόγα!

Όλη η ομάδα δούλεψε με τρομερή αφοσίωση και κατάφερε να μετατρέψει μία χρονιά που αρχικά έμοιαζε δυσοίωνη σε μία χρονιά από την οποία έχουμε τις μεγαλύτερες προσδοκίες. Όχι γιατί θα είναι η χρονιά της δεκαετίας ή του αιώνα όπως αρέσκονται να λένε κάθε τρεις και λίγο για κάθε χρονιά αλλά γιατί θα είναι η χρονιά που θα έχει ένα μεγάλο κομμάτι από όλους μας. Θα είναι μία χρονιά που όταν θα κυκλοφορήσει θα διηγούμαστε με πάθος πόσο σκληρά δουλέψαμε και θα μιλάμε για τις ατελείωτες ώρες που περάσαμε στο αμπέλι καθαρίζοντας τσαμπί τσαμπί!

Με πολύ προσοχή...
Όλο αυτό φυσικά δεν θα γίνονταν αν δεν υπήρχαν οι ενθουσιώδεις εθελοντές οινόφιλοι που έσπευσαν προς βοήθεια. Ο Δημήτρης που πήρε άδεια από την δουλειά του για να έρθει μαζί μας, ο Χρήστος που εργάζεται σε δύο διαφορετικές δουλειές και στον ενδιάμεσο χρόνο έρχονταν από την Βέροια θυσιάζοντας τις ώρες ξεκούρασής του, ο Αλέκος που αν και άνεργος δεν δεχόταν με τίποτα να πληρωθεί για την συμβολή του. Αυτοί και μερικοί ακόμη, όπως και όλοι αυτοί που μας έχουν βοηθήσει προηγούμενες χρονιές είναι αυτοί που πάντα μας θυμίζουν πως κάνουμε μία από τις συναρπαστικότερες δουλειές του κόσμου!

Τι θα ήταν άραγε η δουλειά μας αν δεν είχαμε να παλέψουμε με τον καιρό. Αν οι ιδιαιτερότητες της κάθε χρονιάς δεν έσπαζαν την ρουτίνα του να επαναλαμβάνει κανείς απλά κάθε χρόνο το ίδιο πράγμα. Αν δεν τρέχαμε να προλάβουμε να τελειώσουμε κοιτώντας τα μαύρα σύννεφα πάνω από το κεφάλι μας να μας απειλούν με βροχή. Αν δεν υπήρχαν και μερικές φωνές κάτω από την πίεση και την ένταση. Αν δεν τελειώναμε κάθε βράδυ διαλυμένοι από την κούραση για να ξυπνήσουμε λίγες ώρες μετά και να απολαύσουμε το παιχνίδι του πρωινού ήλιου με τα χρώματα του βουνού και την ομίχλη του κάμπου...

Ο πρωινός ήλιος στον Παλιοκαλιά "μάχεται" με τα σύννεφα!
Όσοι συνέδραμαν στον φετινό τρύγο τα έδωσαν όλα και κανένας από αυτούς δεν γύρισε μία στιγμή να γκρινιάξει ή να δείξει κουρασμένος. Γιατί είναι φυσιολογικό όταν δουλεύεις καθημερινά για πολλές ώρες κάτω από τον ήλιο, τα χέρια σου κολλάνε και ο ιδρώτας τρέχει ποτάμι κάποια στιγμή να λυγίσεις. Πόσο μάλλον όταν δεν κάνεις μία δουλειά μηχανική αλλά πρέπει να έχεις το μυαλό σου στο να καθαρίσεις άψογα κάθε τσαμπί και να το εναποθέσεις όσο το δυνατόν πιο απαλά στην κλούβα.

Ανάλογη η συνέχεια και στην παραλαβή. Προσεκτικές κινήσεις, κουβάλημα, πάλι έλεγχος καθώς τα σταφύλια αδειάζουν αργά αργά στο εκραγηστήριο, σχολαστικό πλύσιμο... Και αμέσως μετά, έρχεται η ώρα του μούστου! Όταν το σταφύλι πατιέται μπαίνει στην δεξαμενή και μετά από λίγο ο χυμός του τρέχει στο ποτήρι μας. Ένα μοναδικό νέκταρ όλο φρεσκάδα και δύναμη που επιβραβεύει τους κόπους της ημέρας.

Πόσο μαγικό είναι να γνωρίζεις πως τα σταφύλια που μόλις έχεις μαζέψει θα τα απολαμβάνεις ως κρασί μερικά χρόνια αργότερα με μία παρέα φίλους; Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι να ξέρεις πως τα σταφύλια αυτά ίσως μία μέρα να γεμίζουν το ποτήρι ενός οινόφιλου σε κάποια μακρινή χώρα του εξωτερικού!

Και κάπου εκεί οι σκέψεις ξεμακραίνουν. Άραγε κάθε φορά που εμείς πίνουμε ένα ποτήρι κρασί από κάποιο μακρινό μέρος τι σκέφτονταν αυτοί που μάζεψαν τα σταφύλια που το δημιούργησαν; Ποιες ήταν οι σκέψεις και οι αγωνίες του οινοπαραγωγού ώσπου να φτάσει η μέρα εκείνη, τα καλαμπούρια των τρυγητών τις στιγμές του μαζέματος, ο ενθουσιασμός των πρωτάρηδων και τα πειράγματα των παλαιότερων, ποιες οι προσδοκίες όταν πρωτοβγήκε ο μούστος;

Δεν είναι τυχαίο πως για αιώνες ολόκληρους ο τρύγος ήταν η μεγαλύτερη γιορτή της χρονιάς. Είναι κάτι απίστευτα ζωντανό και όποιος το έχει ζήσει έστω και μία φορά καταλαβαίνει πολύ καλά γιατί μιλάω. Από την άλλη, αναλογιστείτε πόσα "σκοτώνει" ένας μηχανικός τρύγος. Πέρα από την ποιότητα σκοτώνει και μία ολόκληρη κουλτούρα. Αυτό που υπό κανονικές συνθήκες εκπέμπει τόση ενέργεια γίνεται ξαφνικά ψυχρό, άψυχο, απρόσωπο.

Δεν είναι λίγες η φορές που ακούω το εξής: "καλά εσείς τόσα χρόνια οινοποιείο δεν θα αυξήσετε ποτέ παραγωγή;" Για κάποιους είναι αδιανόητο να πηγαίνεις καλά και να μην αναπτύσσεσαι ασταμάτητα. Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, σε πολλούς φαίνεται πολύ παράξενο που εμείς δεν μπαίνουμε στον φαύλο κύκλο του κερδίζω άρα αυξάνω άρα μεγαλώνω και ούτω καθ εξής. Νομίζω πως ο φετινός τρύγος μας δείχνει την κατεύθυνση. Να μείνουμε αυτοί που είμαστε. Να γνωρίζουμε κάθε σπιθαμή του αμπελιού μας και να μπορούμε όταν χρειαστεί να περιποιηθούμε τσαμπί τσαμπί όλη την παραγωγή. Μόνο έτσι αυτό που παράγουμε θα συνεχίσει να είναι κάτι ξεχωριστό. Κρασιά που δονούνται, κρασιά που το καθένα τους έχει να πει μία ιστορία, κρασιά ζωντανά που έχουν μέσα τους κάτι από εμάς.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ λοιπόν στην φοβερή παρέα του φετινού τρύγου! Σε όλους αυτούς που τα δώσαν όλα για να πετύχουμε το καλύτερο. Που ήταν εδώ για να μας θυμίσουν πόσο υπέροχο είναι αυτό που κάνουμε. Που πάνω απ'όλα ήταν μαζί μας για να αποδείξουμε πως όταν θέλεις να πετύχεις κάτι δεν περιμένεις το σύμπαν να συνωμοτήσει υπέρ σου (sic) αλλά βάζεις κάτω το κεφάλι και το παλεύεις μέχρι να το δεις να πραγματοποιείται!



Φωτογραφίες: Μαρία Δουλγερίδου

Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου 2013

Τρύγος 2013: Μία χρονιά βαριά σημαδεμένη

Η φετινή χρονιά ήταν μία χρονιά καταστροφική για τον αγροτικό κόσμο της Ημαθίας. Λόγω χαλαζιού τεράστιες ποσότητες φρούτων πετάχτηκαν στην απόσυρση και άλλες τόσες έγιναν χυμός δίνοντας στους παραγωγούς πολύ λιγότερα χρήματα από αυτά που αναμενόταν. Αυτό φυσικά αφορά τα φρούτα που άντεξαν τα χτυπήματα των παγωμένων σφαιριδίων και παρέμειναν στα δέντρα χωρίς να σκορπίσουν στο έδαφος όπως έγινε σε πολλές άλλες περιπτώσεις.

Βουργουνδία
Ίδια εικόνα και στην υπόλοιπη Ευρώπη με τα νούμερα της καταστροφής να είναι τρομακτικά. Ενδεικτικά αναφέρω δύο από τις σημαντικότερες οινικές περιοχές. Η Βουργουνδία χτυπήθηκε με ζημία έως και 60% σε 20.000 στρέμματα και μάλιστα σε κάποια από τα πιο σπουδαία "cru" της όπως αυτά του Volnay και του Pommard. Στo Μπορντό από την άλλη, η ζημία έπληξε τα λιγότερο φημισμένα αμπελοτόπια του με τα νούμερα όμως να φτάνουν το 70% σε 90.000 στρέμματα!

Τα αμπέλια της Νάουσας φυσικά δεν θα μπορούσαν να γλιτώσουν. Πολλά εξ αυτών απογυμνώθηκαν τελείως, άλλα έχασαν μεγάλο αριθμό τσαμπιών ενώ ο πιο ύπουλος εχθρός για τα κόκκινα είναι το λεγόμενο "gout de grele" που αφήνουν οι χτυπημένοι από το χαλάζι καρποί.

Πιο συγκεκριμένα, στα μέσα Ιουνίου που το χαλάζι χτύπησε τους αμπελώνες έκανε ζημιά σε διάφορα μέρη του πρέμνου. Το πρώτο χαλάζι, μεγάλο σαν καρύδι αλλά αραιό, έριχνε κάτω ολόκληρα τσαμπιά ενώ σε πολλές περιπτώσεις χτυπούσε βίαια τους βλαστούς που λίγες μέρες αργότερα ξεραίνονταν.
Το χαλάζι της επόμενης ημέρας ήταν πυκνό, σε μέγεθος στραγαλιού και έφτανε με μεγάλη ταχύτητα. Τρυπούσε τα φύλλα, πλήγιαζε κομμάτια του τσαμπιού ή τα έβρισκε στον μίσχο που τα κρατάει στο φυτό και λίγες μέρες αργότερα πέφτανε. Υπήρξαν δυστυχώς και περιπτώσεις από ολοκληρωτικά κατεστραμμένα κομμάτια αμπελώνων.

Όσα τσαμπιά χτυπήθηκαν μερικώς, κατάφεραν να μεγαλώσουν τους πληγιασμένους καρπούς επουλώνοντας γρήγορα της πληγές τους. Αυτό για την μητέρα φύση είναι μία λύση στο πρόβλημα αλλά για τον παραγωγό ένας ακόμη πονοκέφαλος. Ο καρπός με την επουλωμένη πληγή είναι τρομερά στυφός αφού το αμπέλι για να δημιουργήσει το ξηρό κομμάτι που θα κλείσει την πληγή στέλνει επιπλέον τανίνες. Οι τανίνες αυτές είναι πάρα πολύ στεγνές και οι καρποί αυτοί πρέπει να αφαιρεθούν για να αποφύγουμε το "gout de grele" που ανέφερα προηγουμένως.

Επιπλέον πολλά πρέμνα είχαν φύλλα χτυπημένα σε τέτοιο βαθμό που δεν κατάφεραν να αναπληρώσουν το κενό στην ανάπτυξή τους -τα τρύπια φύλλα δεν φωτοσυνθέτουν- και υπήρχε μεγάλη ανωμαλία στην ωρίμανση. Αποτέλεσμα αυτού, σε ένα φαινομενικά υγιές κομμάτι να υπάρχουν τσαμπιά που έμοιαζαν ώριμα αλλά φαινολικά ήταν ακόμη πάρα πολύ πίσω.

Από την άλλη όσοι είχαν την τύχη να αποφύγουν το χαλάζι θα οινοποιήσουν μία από τις πιο ισορροπημένες χρονιές των τελευταίων χρόνων. Πρώιμο ξεκίνημα της βλαστικής περιόδου, ζέστη στα επίπεδα που χρειάζονταν, δροσερές νύχτες και απουσία ασθενειών είναι δεδομένα που σκιαγραφούν ιδανικές συνθήκες για την παραγωγή κρασιού.

Οι υπόλοιποι θα κάνουν ότι καλύτερο μπορούν με τα σταφύλια που τους απέμειναν. Καλώς ή κακώς ο αγρότης είναι "μαγαζί χωρίς σκεπή" όπως λένε και είναι εκτεθειμένος στα τερτίπια του καιρού. Μην ξεχνάμε πως πέρα από το στοίχημα της ποιότητας που πρέπει να κερδηθεί, για κάποιους θα είναι δύσκολο να κρατηθούν συμφωνίες με αγορές του εξωτερικού που απαιτούν συγκεκριμένες ποσότητες. Υπάρχει βέβαια και μία άλλη πλευρά σε όλη αυτήν την ιστορία για την οποία όμως σκοπεύω να αναφερθώ σε ανάρτηση που θα ακολουθήσει...



Δείτε τι έγραψε το Κτήμα Κυρ-Γιάννη για την χαλαζόπτωση εδώ.