Vignerons d'Europe 2009

Κλιματικές αλλαγές, ποικιλίες που χάνονται, κρασιά που χάνουν την ταυτότητά τους, παραδοσιακές αμπελοοινικές περιοχές που ξεριζώνουν εκατοντάδες στρέμματα, παραγωγή κρασιού με μηδενικό κόστος, φιάλες που κυκλοφορούν στα σούπερ μάρκετ με δώρο αναψυκτικά, μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες που μπαίνουν στον κόσμο του κρασιού σβήνοντας δεκάδες μικρούς παραγωγούς.
Αυτοί είναι μόνο κάποιοι από τους σύγχρονους προβληματισμούς ενός οινοπαραγωγού και ιδίως ενός παραγωγού που βρίσκεται στην γηραιά ήπειρο. Στον παλαιό δηλαδή οινόκοσμο. Αυτούς τους προβληματισμούς εντόπισε και η παγκοσμίου φήμης οργάνωση για το ποιοτικό φαγητό, η Slow Food. H συγκεκριμένη οργάνωση έχει ώς στόχο την επιβίωση των κατά τόπους γαστρονομικών παραδόσεων μέσω της αργοφαγίας, της στήριξης στους μικρούς παραγωγούς, την διάσωση των τοπικών ποικιλιών και την αναβίωση παλαιών και ξεχασμένων μαγειρικών συνταγών που αναδεικνύουν την γαστρονομική κουλτούρα της κάθε περιοχής.
Για τον λόγο αυτό κάλεσε για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια χίλιους μικρού μεγέθους οινοπαραγωγούς από όλη την Ευρώπη να συναντηθούν στο Μοντεκατίνι της Τοσκάνης το πρώτο σαββατοκύριακο του Δεκεμβρίου σε μία εκδήλωση με το όνομα "Vignerons d'Europe". Στο κάλεσμά της ανταποκρίθηκαν τελικώς οκτακόσιοι οινοπαραγωγοί που με την βοήθεια ακαδημαϊκών, ντόπιων φορέων, δημοσιογράφων οίνου και αντιπροσωπείες από συνδικάτα αμπελουργών από διάφορες χώρες συζήτησαν για το μέλλον του Ευρωπαϊκού αμπελώνα.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η παρουσία του Jean Francois Hulot που αντιπροσώπευε την επιτροπή βιολογικών προϊόντων της Ευρωπαϊκής ένωσης. Έδωσε χρήσιμες πληροφορίες, ενημέρωσε τους παραγωγούς για την δυνατότητα παραγωγής βιολογικών κρασιών* από την νέα χρονιά και αντάλλαξε απόψεις με τους παρευρισκόμενους Επίσης μας κάλεσε να μπούμε στο σαίτ της Ευρωπαϊκής ένωσης και να ψηφίσουμε για το καινούριο λογότυπο των βιολογικών προϊόντων. Το έκανα λοιπόν και αμέσως μετά αντίκρισα να αναγράφεται σε όλες τις γλώσσες: "Το νέο λογότυπο θα εμφανίζεται σε κάθε βιολογικό προϊόν στο σούπερ μάρκετ της γειτονιάς σου..." O κύριος Hulot μίλησε μπροστά σε οκτακόσιους παραγωγούς με πολύ συγκεκριμένη άποψη πάνω στο κρασί. Έχοντας μιλήσει με πολλούς από αυτούς είμαι βέβαιος πως οι πλειοψηφία αυτών αρνείται να δει το κρασί της στα ράφια ενός σούπερ μάρκετ και πολλοί από αυτούς δεν αγοράζουν εκεί κανένα τρόφιμο, πόσο μάλλον βιολογικό. Δεν υπάρχει μόνο το σούπερ μάρκετ κύριοι. Υπάρχουν και τα μπακάλικα, υπάρχουν και οι λαϊκές αγορές, υπάρχουν και οι απευθείας αγορές από τον παραγωγό, υπάρχουν και οι ανταλλαγές προϊόντων και πολλοί ακόμη εναλλακτικοί τρόποι αγοράς τροφίμων. Μου φαίνεται αδιανόητο η Ευρωπαϊκή ένωση να στηρίζει τόσο ανοιχτά μία συγκεκριμένη μορφή αγοράς. Αν υπάρχει κάποιος με μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την ισοπέδωση των γεύσεων, την εξαφάνιση των κατά τόπους ποικιλιών, τον αφανισμό πολλών μικρών παραγωγών και την ευρεία διάδοση των "πλαστικών" άγευστων, σκασμένων στα χημικά τροφίμων αυτά είναι τα σούπερ μάρκετ και το να αγοράζει κανείς εκεί βιολογικό προϊόν είναι ειρωνικό. Το βιολογικό δεν είναι ετικέτες είναι στάση ζωής.
Επιστρέφοντας στα της εκδήλωσης και παίρνοντας τα πράγματα από την αρχή, το διήμερο ξεκίνησε με μπουφέ και μουσική στον χώρο όπου βρίσκονται οι θέρμες του Montecatini. Οι οινοπαραγωγοί βρέθηκαν για πρώτη φορά γύρω από ένα ποτήρι κρασί και άρχισε έτσι η σύσφιξη σχέσεων που ήταν μία από τις επιδιώξεις της Slow Food. Αμέσως μετά ξεκίνησαν οι ομιλίες-χαιρετισμοί από διάφορες προσωπικότητες του χώρου και έκλεισαν με μία μεγάλη ομιλία του Carlo Petrini, ιδρυτή της SF, που έδειξε πάνω σε ποια κατεύθυνση θα κινηθούν οι ομιλίες και οι συζητήσεις των επόμενων δύο ημερών. Ακολούθησε ελεύθερη συζήτηση μεταξύ των παρευρισκομένων και σχολιασμός των όσων ειπώθηκαν από τους ομιλητές. Κατά τον ίδιο τρόπο κύλησε όλο το διήμερο. Ξεκινούσαμε με ομιλίες κατά την διάρκεια των οποίων υπήρχε δυνατότητα παρέμβασης από το κοινό και εναλλάσσονταν με συζητήσεις σε προσωπικό επίπεδο γύρω από ένα ποτήρι κρασί από αυτά που ο κάθε παραγωγός είχε φέρει. Έτσι, γινόταν μία πιο ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων και οι παραγωγοί ένιωθαν πιο οικεία μεταξύ τους καθώς μοιραζόταν τις ιδέες τους αλλά και τους προβληματισμούς τους.


Οι ομιλίες είχαν χωριστεί σε τέσσερα μέρη:
- Ηθική ταυτότητα του παραγωγού
- Νερό, έδαφος και φυσικοί πόροι
- Οινοπαραγωγή: Ζύμωση, διορθώσεις, παλαίωση
- Το φυτό, η καλλιέργεια και παθολογία του αμπελιού
Τα τέσσερα αυτά θέματα αποτέλεσαν τον κορμό των συζητήσεων αλλά γύρω από αυτά εκφράστηκαν και διάφοροι άλλοι προβληματισμοί και ιδέες για την διατήρηση της αμπελο-οινικής μας κουλτούρας.

Την τρίτη μέρα όλοι οι συμμετέχοντες βρέθηκαν στο Palazzo Vecchio στην Φλωρεντία όπου έγινε μία σύνοψη των όσων συζητήθηκαν και συμφωνήθηκε ένα μανιφέστο.
Από την εκδήλωση αυτήν βγήκαν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα και ακούστηκαν πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις. Τα προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν έγιναν πιο ξεκάθαρα όπως επίσης και οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν στο μέλλον σε ατομικό αλλά και σε συλλογικό επίπεδο. Μένει μόνο να γίνει σωστή χρήση του μανιφέστο, τα λόγια να γίνουν πράξεις και οι Vignerons d'Europe να συνεχίσουν να συνευρίσκονται για να αποκτήσουν δυναμική και να καταφέρουν να πραγματοποιήσουν τον στόχο τους:
Την διασφάλιση της περιβαλλοντικής, οικονομικής και κοινωνικής επιβίωσης της Ευρωπαϊκής αμπελοοινικής κουλτούρας.


*Αυτήν την στιγμή κυκλοφορούν κρασιά με την ένδειξη "οίνος προερχόμενος από σταφύλια βιολογικής καλλιέργειας". Από το 2010 θα υπάρξουν για πρώτη φορά "βιολογικοί οίνοι".

Φώτο: Sergio Garbari